ผื่นขึ้นหน้า : ผิวแพ้ง่าย ต้องดูแลอย่างไรห่างไกลปัญหาผิว

Reading Time: 2 minutes

ผื่นขึ้นหน้า และลักษณะ ผิวแพ้ง่าย 

ผิวแพ้ง่าย และบอบบางเป็นผิวที่มีลักษณะระคายเคืองง่ายและอ่อนไหวง่ายกับสิ่งภายนอกต่างๆ ที่เข้ามาสัมผัสกับผิวหน้า จึงมักจะมีประสบปัญหาผิวหน้ามากมาย ไม่ว่าจะเป็นอาการผิวแพ้ง่าย ผิวมีสีแดง อาการระคายเคือง ผิวแห้งลอก บวมตึง เป็นผื่นแพ้ แสบคัน อักเสบได้ง่าย

ผื่นขึ้นหน้า เกิดจากอะไร

ผิวบอบบางแพ้ง่าย คือผิวที่มีอาการระคายเคืองจากสิ่งกระตุ้นภายนอกได้ง่าย มักมีสภาพผิวที่แห้งกร้าน ลอกเป็นขุย มีอาการแดง และคันได้ง่าย โดยระดับความรุนแรงของการแพ้ง่ายจะแตกต่างกันไปในแต่ละคน สำหรับอาการที่เป็นสัญญาณบ่งบอกของผิวบอบบางแพ้ง่าย ได้แก่

1. มักจะระคายเคืองผิวเมื่อลองใช้ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ โดยส่วนใหญ่คนที่มีผิวแพ้ง่ายจะไม่ค่อยเปลี่ยนผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับผิวบ่อยมากนัก แต่หากเราลองใช้ผลิตภัณฑ์ยี่ห้อใหม่ แล้วมีอาการระคายเคืองผิว มีผื่นขึ้น หรือเกิดรอยแดงบนผิวหน้า เป็นไปได้ว่าเราอาจมีผิวบอบบางแพ้ง่าย
2. หากเพียงใช้นิ้วกดผิวเบาๆก็มีรอยแดงเกิดขึ้นบนผิว แสดงถึงการมีแนวโน้มสูงที่เราจะมีผิวบอบบางแพ้ง่าย
3. มักมีรอยแดงและมีอาการคันระคายเคืองเมื่อผิวสัมผัสแสงแดดเป็นเวลานาน เป็นอีกหนึ่งสัญญาณว่าเราอาจมีผิวแพ้ง่าย
4. มีปัญหาผิวจำนวนมาก ทั้งปัญหาสิว ผิวหมองคล้ำ ไม่สดใส จุดด่างดำ ฝ้า กระ
5. รู้สึกคันยิบๆ เมื่อใช้ผลิตภัณฑ์บางชนิดที่มีส่วนผสมที่ไม่เหมาะกับผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่าย เช่น น้ำหอม สี แอลกอฮอล์ พาราเบน และสารกันเสีย หากผู้ที่มีผิวแพ้ง่ายใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของสารดังกล่าว จะทำให้รู้สึกตึงๆ แสบๆ คันๆ ควรรีบล้างออกโดยด่วน เพราะนั่นเป็นสัญญาณเตือนว่าเราอาจแพ้ผลิตภัณฑ์ชนิดนั้น

 

เหตุใดจึงรู้สึก ผิวระคายเคือง

เมื่อเรารู้ถึงอาการบ่งชี้ของผิวบอบบางแพ้ง่ายแล้ว เรามาเรียนรู้ถึงสาเหตุและปัจจัยกระตุ้นให้เกิด ผิวแพ้ง่าย ผื่นขึ้นหน้า และอาการระคายเคือง ว่าประกอบไปด้วยอะไรบ้าง

ปัจจัยภายใน

ผิวหนังชั้นบนของเรามีกลไกปกป้องผิวตามธรรมชาติ รวมถึงการช่วยกักเก็บความชุ่มชื้น แต่ถ้ากระบวนการทำงานของเอนไซม์ผิดปกติจะทำให้เกราะป้องกันผิวไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ ผิวหนังจึงบอบบาง อ่อนแอ สูญเสียน้ำความชุ่มชื้น และเปิดโอกาสให้ปัจจัยภายนอกเข้ามาทำร้ายผิวได้

นอกจากนั้น อายุและพันธุกรรมก็มีส่วน เช่น ผิวของเด็กจะบอบบางและไวต่อสารเคมีมากกว่าผิวของวัยผู้ใหญ่ ขณะที่ผิวที่มีอายุมากขึ้นหรือผิววัยชรา โครงสร้างผิวจะอ่อนแอลง ทำให้ผิวบอบบางและเกิดปัญหาผิวแพ้ง่ายได้

ปัจจัยภายนอก

• สภาพอากาศ ไม่ว่าจะเป็นอากาศร้อน อากาศเย็น การอาบน้ำร้อน หรือสภาพอากาศที่แห้ง ล้วนเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดภาวะผิวแห้งหรือผิวขาดน้ำได้ ผิวอาจจะแตก เป็นผื่นคัน เกิดการเห่อรุนแรงขึ้นได้ และที่สำคัญคืออาจจะทำให้เกิดผิวแพ้ง่ายได้
• การกินยาบางชนิดหรือกระบวนการรักษาโรคบางประเภทก็ส่งผลให้ผิวบอบบางได้ เช่น การใช้คลื่นรังสีวิทยุ , การกินยาปฏิชีวนะ ก็อาจทำให้ผิวมีความเซนซิทิฟ เพราะเป็นการทำลายแบคทีเรียที่สำคัญของผิวออกมากเกินไป
• สิ่งแวดล้อม มลภาวะเป็นพิษต่างๆ และสิ่งสกปรกในชีวิตประจำวัน ก็ส่งผลกระทบต่อผิวบอบบางของเราได้
• การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่ไม่เหมาะสม อาจมีส่วนผสมของสารที่ทำให้ผิวแห้งตึงจนเกินไป ซึ่งเสี่ยงต่ออาการระคายเคืองและสามารถต่อยอดเป็นอาการแพ้ที่รุนแรงขึ้นได้
• การพักผ่อนไม่เพียงพอ ความตึงเครียด และความวิตกกังวล ทำให้ผิวอ่อนแอลงได้เช่นกัน

การดูแล รักษา ผื่นขึ้นหน้า

เมื่อรู้ถึงสาเหตุที่ทำให้ผิวบอบบางแพ้ง่ายกันไปแล้ว สำหรับปัจจัยภายในนั้นอาจเป็นเรื่องที่เราควบคุมไม่ได้ แต่เราก็สามารถหลีกเลี่ยงปัจจัยภายนอกต่างๆ ที่ทำให้เกิดผิวบอบบางแพ้ง่ายได้และสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่อาจจะกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ได้ ดังนี้

การรักษาความสะอาดของผิวหน้าอยู่เสมอ

ไม่ว่าจะเป็นความสะอาดของผิวที่ต้องทำการเช็ดล้างเครื่องสำอางและสิ่งตกค้างให้สะอาดหมดจดเป็นประจำทุกวัน  รวมถึงความสะอาดของเครื่องใช้ส่วนตัว เช่น ปลอกหมอน ผ้าปูที่นอน ผ้าเช็ดตัว หรือแม้กระทั่งโทรศัพท์มือถือ เพราะสิ่งเหล่านี้มีโอกาสสัมผัสกับผิวหน้าของเรา ถ้าสิ่งเหล่านี้สกปรกก็อาจทำให้เกิดผื่นคันหรือสิวได้ทั้งนั้น

การล้างหน้าด้วยน้ำอุณหภูมิปกติ

ไม่ควรใช้น้ำร้อนเกินไปสำหรับการล้างหน้า เพราะจะทำให้ความสมดุลของผิวถูกชะล้างออกมากเกินไป และไม่ควรล้างหน้าบ่อยครั้งเกินไป แค่เพียง 2 ครั้งต่อวัน (เช้า-เย็น) ก็เพียงพอแล้ว

การหลีกเลี่ยงการใช้ผ้าเช็ดหน้าแรงๆ

หลังล้างหน้าทุกครั้งควรเช็ดและซับหน้าอย่างเบามือ และห้ามแคะ แกะ บีบ เกา เพราะจะเป็นการกระตุ้นผิวหนังให้ระคายเคืองได

การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวสำหรับผิวบอบบางแพ้ง่ายโดยเฉพาะ

ผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่ายควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าและผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่ได้รับการทดสอบจากแพทย์ผิวหนังแล้วว่าอ่อนโยนกับผิว ปราศจากแอลกอฮอล์ ปราศจากน้ำหอม ปราศจากสารแต่งสีและกลิ่น ปราศจากพาราเบน เพื่อลดความเสี่ยงต่อการระคายเคืองผิว

การปกป้องผิวจากความแห้งกร้าน

แนะนำให้เลือกใช้ครีมหรือเซรั่มบำรุงหน้าที่เติมเต็มและกักเก็บความชุ่มชื้นให้ผิว แต่ทว่ายังคงความอ่อนโยนกับผิวบอบบางแพ้ง่าย

ความสำคัญของครีมกันแดด

อย่าลืมทาครีมกันแดดหน้าเป็นประจำทุกวัน เพราะรังสี UV สามารถกระตุ้นให้ผิวอักเสบได้ง่ายยิ่งขึ้น ทำให้ผิวหมองคล้ำ รวมทั้งยังเป็นสาเหตุหนึ่งของสิวผดอีกด้วย  ดังนั้นจึงต้องทาครีมกันแดดเสมอ โดยเราควรเลือกใช้ครีมกันแดดที่เหมาะสำหรับผิวแพ้ง่ายด้วย

การรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่

การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และมีสารอาหารครบถ้วนเป็นเรื่องสำคัญมาก พร้อมเสริมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและวิตามินซี รวมถึงควรพักผ่อนให้เพียงพอ ทำจิตใจให้สดชื่นแจ่มใส อารมณ์ไม่ตึงเครียด

ถึงแม้ปัญหาผิวบอบบางแพ้ง่าย จะไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด แต่วิธีดูแลผิวเหล่านี้ก็สามารถช่วยฟื้นฟูให้ผิวที่อ่อนแอค่อยๆแข็งแรงขึ้นได้ ที่สำคัญต้องเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวที่อ่อนโยน เหมาะกับสภาพผิวบอบบาง ก็จะยิ่งทำให้การดูแลรักษาผิวบอบบางแพ้ง่ายนี้ดียิ่งขึ้นนั่นเอง

ส่วนผสมที่ต้องหลีกเลี่ยง

สิ่งที่ควรระมัดระวังสำหรับผู้ที่มีปัญหาผิวบอบบางแพ้ง่าย ก็คือส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ที่จะใช้ทาลงบนผิวหน้า  ส่วนผสมบางอย่างดูเหมือนจะส่งผลดีกับผิว แต่อาจทำให้เกิดอาการแพ้ง่ายหรือเกิดการระคายเคืองได้ ต่อไปนี้เป็น 4 ส่วนผสมที่ควรหลีกเลี่ยงสำหรับผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่าย

น้ำหอม

ไม่เพียงแค่ผลิตภัณฑ์ความงามและผลิตภัณฑ์ดูแลผิวเท่านั้นที่มีส่วนประกอบของน้ำหอม  แต่ยังรวมไปถึงผลิตภัณฑ์ดูแลส่วนตัว เช่น แชมพูและครีมอาบน้ำ ก็มีเช่นกัน  น้ำหอมเป็นสารเคมีสังเคราะห์ที่ทำให้ผลิตภัณฑ์ต่างๆ มีกลิ่นหอมชวนน่าใช้ แต่สำหรับผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่ายนั้น แนะนำให้เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ความงาม ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวและผลิตภัณฑ์ดูแลส่วนตัวที่ปราศจากน้ำหอมเพื่อหลีกเลี่ยงการระคายเคืองผิวและทำให้ผิวปลอดภัยอีกด้วย

สารพาราเบน

สารพาราเบนเป็นสารกันเสียทั่วไปที่ใช้ในการป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อรา  แบคทีเรียและจุลินทรีย์ รวมทั้งยังช่วยยืดอายุการเก็บของผลิตภัณฑ์ต่างๆ สารพาราเบนไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่สามารถทำให้เกิดอาการแพ้ระคายเคืองของผิวหนังได้ ผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่ายจึงควรศึกษาฉลากของผลิตภัณฑ์อย่างละเอียดและควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ติดฉลากชัดเจนว่า “ปราศจากสารพาราเบน” (Paraben-free)

เม็ดสครับ

เม็ดสครับที่มีขนาดใหญ่เกินไปสามารถทำให้ผิวรู้สึกแสบและเกิดการถลอกได้ ผู้ที่มีผิวแพ้ง่ายจึงควรหลีกเลี่ยงการขัดถูผิวที่บอบบาง ควรเลือกใช้สารเร่งการผลัดเซลล์ผิวชนิดที่เป็นสูตรอ่อนโยนและเหมาะสมกับผิวบอบบาง  แนะนำให้ผู้ที่มีผิวแพ้ง่ายเลือกใช้สารเร่งการผลัดเซลล์ผิวที่มีเอนไซม์ผลไม้หรือเอนไซม์ธรรมชาติแทนการใช้เม็ดสครับขนาดใหญ่ และที่สำคัญอย่าขัดผิวบ่อยเกินไป  การขัดผิวควรทำไม่เกินสัปดาห์ละ 2 ครั้งก็เพียงพอ

สารสกัดจากพืชและน้ำมันหอมระเหย

ผลิตภัณฑ์ที่มีสัญลักษณ์ว่า “จากธรรมชาติ” หรือ “ออร์แกนิค” ไม่ได้หมายความว่าผลิตภัณฑ์เหล่านั้นจะไม่ทำให้เกิดปฏิกิริยาใดๆ กับผิวบอบบางแพ้ง่ายเลย สารสกัดจากพืชและน้ำมันหอมระเหยมักจะมีส่วนผสมที่พิเศษหรือส่วนผสมที่ไม่ได้ผ่านการทดสอบ  ส่วนผสมจากพืชบางชนิดเหล่านี้สามารถทำให้เกิดการระคายเคืองได้  ผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่ายจึงควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการทดสอบโดยแพทย์ผิวหนังแล้ว

Q&A

คำถาม 1: ผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่ายควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าอย่างไร

คำตอบ 1: ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวหน้าที่เหมาะสำหรับผิวบอบบางแพ้ง่าย จะต้องทำความสะอาดผิวหน้าได้อย่างหมดจดล้ำลึกถึงรูขุมขน แต่ต้องไม่ทิ้งสิ่งตกค้างบนผิวหน้า ไม่ทำให้ผิวหน้าเสียสมดุล มีความอ่อนโยนต่อผิว ไม่ก่อให้เกิดการระคายเคือง  และสามารถล้างออกได้ง่าย 

คำถาม 2: ผู้ที่มีผิวแพ้ง่ายจำเป็นต้องทาครีมกันแดดหรือไม่

คำตอบ 2: แสงแดดเป็นตัวการสำคัญที่จะทำร้ายผิว โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีผิวบอบบางระคายเคืองง่าย ดังนั้นการเลือกใช้ครีมกันแดด สำหรับผิวบอบบางแพ้ง่ายนั้นจึงมีความสำคัญอย่างมาก โดยการเลือกใช้นั้นต้องพิจารณาผลิตภัณฑ์กันแดดที่เหมาะสม กล่าวคือควรจะมีเนื้อบางเบา เกลี่ยง่าย เพื่อลดการเสียดสีบนผิว  ค่า SPF ก็ควรมากเพียงพอ เช่น SPF50 ที่ให้ค่าการปกป้องที่สูง สามารถป้องกันได้ทั้งรังสี UVA และ UVB

คำถาม 3: วิธีการดูแลผิวแพ้ง่ายไม่ให้เป็นสิวต้องทำอย่างไร

คำตอบ 3: ผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่ายมักจะประสบปัญหาใช้ผลิตภัณฑ์อะไรก็ทำให้เกิดสิวได้ง่าย วิธีการดูแลที่จะแก้ปัญหาได้ตรงจุด ก็คือการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับแพ้ง่าย และบอบบาง เริ่มต้นจาก

1. การล้างหน้าให้สะอาด  เราต้องเช็ดเครื่องสำอางออกจากผิวหน้าให้หมดจดด้วยคลีนซิ่งสูตรน้ำบางเบา ไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ อ่อนโยนต่อผิว หลังจากนั้นจึงล้างหน้าให้สะอาดด้วยโฟมล้างหน้าที่ถูกออกแบบเพื่อผิวบอบบางโดยเฉพาะ สามารถช่วยเก็บความชุ่มชื้นและไม่ทำให้หน้าแห้งตึงเกินไป

2. การมาส์กหน้าจะช่วยดูดซับความสกปรกออกจากรูขุมขน และช่วยปลอบประโลมผิวที่เป็นสิวง่าย ให้ลดการระคายเคือง แถมยังสามารถช่วยผลัดเซลล์ผิวเพื่อฟื้นฟูให้ผิวกระจ่างใสได้อีกด้วย

3. การเติมน้ำให้ผิวด้วยมอยส์เจอไรเซอร์ที่เหมาะกับผิวบอบบางแพ้ง่าย จะช่วยฟื้นบำรุงให้ผิวชุ่มชื่น และไม่ก่อให้เกิดการอุดตันของรูขุมขน

4. การดูแลเอาใจใส่เรื่องอาหารการกิน การเลือกรับประทานอาหารที่มีวิตามินเอเยอะๆ เช่น มะเขือเทศ แครอท อะโวคาโด มะละกอ ส้ม มะนาว ทับทิม ฯลฯ เป็นประจำ จะช่วยส่งเสริมให้สุขภาพผิวดี ผิวสวยสดใสห่างไกลสิวได้

คำถาม 4: พฤติกรรมใดบ้างที่เป็นผลเสียกับผิวบอบบางแพ้ง่าย

คำตอบ 4: มีพฤติกรรมหลายอย่างที่เราอาจเผลอทำจนติดเป็นนิสัย ที่อาจส่งผลเสียให้กับผิวบอบบางแพ้ง่าย อย่างเช่น พฤติกรรมการลองผลิตภัณฑ์สำหรับผิวหลายๆอย่างพร้อมกัน , การละเลยการทดสอบการแพ้ก่อน , การทำความสะอาดผิวบ่อยครั้งและหนักมือมากจนเกินไป, การเลือกใช้สครับที่ไม่อ่อนโยนกับผิว , การปล่อยปละละเลยให้ผิวขาดน้ำ , การดื่มน้ำน้อยเกินไป , การล้างหน้าหรืออาบน้ำด้วยน้ำอุ่นบ่อยๆ สิ่งเหล่านี้เป็นพฤติกรรมที่ส่งผลเสียกับผิวแพ้ง่ายอย่างมาก จำเป็นต้องระมัดระวังและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อให้ผิวแข็งแรงขึ้น ลดโอกาสระคายเคือง ผิวมีชีวิตชีวามากขึ้น

คำถาม 5: ผู้ที่มีผิวแพ้ง่ายไม่ควรแต่งหน้าเลย จริงหรือไม่

คำตอบ 5: ผู้ที่มีผิวบอบบางแพ้ง่ายสามารถใช้เครื่องสำอางแต่งหน้าได้  แต่จะต้องเลือกเครื่องสำอางที่อ่อนโยนเหมาะสำหรับผิวบอบบางแพ้ง่าย  และไม่ควรแต่งหน้าให้เยอะเกินไป เพื่อป้องกันอาการแพ้หรือมีเมคอัพตกค้างบนผิวได้  โดยก่อนใช้เครื่องสำอางแต่งหน้านั้น เราจะต้องทดสอบอาการแพ้ด้วยการนำไปทาเพียงเล็กน้อยทดสอบที่หลังหูหรือที่แขนก่อน  หากมีอาการระคายเคืองก็ไม่ควรใช้เครื่องสำอางนั้นต่อ   และสิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงถึงอีกอย่างหนึ่งก็คือ การล้างทำความสะอาดเครื่องสำอางให้หมดจดในทุกวัน เราจะต้องไม่ลืมล้างเครื่องสำอางออกจากผิวหน้า มิเช่นนั้นคราบเครื่องสำอางและสิ่งสกปรกอาจจะทำปฏิกิริยากับผิวหน้าของเราให้เกิดอาการแพ้ หรือเป็นสิวได้ง่าย